در دنیای پیچیده و پرتحول سیاست بین‌الملل، شناخت دقیق و عمیق از رهبران و سیاستمداران کشورهای همسایه اهمیت ویژه‌ای دارد. مستند «رئیس» به کارگردانی محسن کسایی و تهیه‌کنندگی احسان شریعتی، تلاشی است برای ارائه تصویری واقعی و مستند از رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه. این مستند به بررسی تاریخچه ترکیه در چند دهه گذشته و چگونگی روی کار آمدن و قدرت گرفتن اردوغان می‌پردازد. در این یادداشت، به بررسی پیام‌ها و هشدارهای این مستند پرداخته و اهمیت آن در شناخت بهتر منطقه و تحولات آن را مورد بحث قرار می‌دهیم. مستند «رئیس» با افشای ابعاد پنهان شخصیت و سیاست‌های رجب طیب اردوغان، موجی از بحث و جدل را در فضای رسانه‌ای ایجاد کرده است. محسن کسایی، کارگردان این مستند، در گفت‌وگویی صریح، به تحلیل تصمیمات فردی و تأثیرگذاری‌های اردوغان بر منطقه پرداخته است.
محسن کسایی، کارگردان مستند «رئیس»، در گفت‌وگویی با شبکه عصر اظهار داشت: «پیام این مستند واضح است؛ این که اردوغان به تنهایی و با توجه به شخصیت، منش و رفتارش تلاش می‌کند هر اتفاقی در منطقه می‌افتد را به نفع خود و منافع ملی ترکیه استفاده کند.»
مستند «رئیس» به تاریخچه ترکیه در چند دهه گذشته و چگونگی روی کار آمدن و قدرت گرفتن رجب طیب اردوغان پرداخته است. این فیلم به تهیه‌کنندگی احسان شریعتی، کارگردانی محسن کسایی و نویسندگی محمد منتظری برای اولین بار از تلویزیون اینترنتی عصر منتشر شده است.
اهمیت شناخت منطقه‌ای
کسایی در توضیح اهمیت این اثر در باب شناخت منطقه‌ای اظهار داشت: «اهمیت این مستند به دلیل توجه آن به مسائل منطقه و موضوعات مرتبط با خاورمیانه است؛ موضوعاتی که در جایگاه ژئوپولتیک ایران و تحولات منطقه اثر گذاشته است. اردوغان رهبر کشور بزرگی است که ما با آن مرز مشترک داریم و از بین همه کشورهای هم‌مرز با ایران، ترکیه اهمیت خاصی بین همسایگان ما دارد. اردوغان 23 سال است که در مسند قدرت قرار دارد و برای سال‌ها رای آورده و رئیس‌جمهور هم شده است و تحولات بسیاری که اتفاق افتاده ناشی از تصمیمات او بوده است.»
تأثیر شخصیت اردوغان بر منطقه
این کارگردان افزود: «اردوغان چند سال پیش تلاش کرد تا نفوذ ترکیه در سوریه را پررنگ سازد به همین دلیل شخصیت اوست که باعث تغییرات در منطقه شده است؛ داستان نوعثمانی که به او نسبت داده می‌شود و یا سیاست‌های منطقه‌ای که شخص او رقم زده است. اما آنچه عیان است این است که اردوغان اهل کار گروهی و تصمیمات شورایی نیست و تصمیمات را فردی می‌گیرد و به خاطر همان روحیه شخصی ایشان است که مدام از این سمت به آن سمت می‌رود و هر روز یک برنامه جدید را اجرا می‌کند.» کسایی اظهار داشت: مستند «رئیس» ترکیبی از تاثیر کشور ترکیه و شخص اردوغان در رابطه با ایران است.
مخاطب هدف مستند «رئیس»
وی در پاسخ به این پرسش که مخاطب هدف این مستند چه کسانی هستند بیان کرد: «مخاطب این کار خیلی عام نیست و در زمره مستندهای هوشمند قرار داده می‌شود که روی سخن آن با مدیران و تصمیم‌گیران و کسانی است که در حوزه بین‌الملل کار می‌کنند و سمتی دارند. البته تلاش کردیم بیننده عام را هم مدنظر داشته باشیم اما چون کار کارشناسی است و صحبت زیاد است شاید خیلی برای مخاطب عام جذاب نباشد ولی برای کسانی که مسائل بین‌الملل برایشان اهمیت دارد، جذاب است. پیام این مستند و کارکرد آن این است که هشداری بدهد و تلنگر بزند که اگرچه فرصت‌هایی را از دست دادیم اما فرصت‌هایی دیگر داریم.»
هشدارهای مستند «رئیس»
کارگردان مستند «رئیس» همچنین اظهار داشت: «شاید اگر سه سال پیش این مستند ساخته می‌شد و حرف‌هایی که در آن گفته می‌شود زده می‌شد، اتفاقات سوریه کمتر بود. پیام بعدی این اثر کریدور زنجور است که هنوز برای بسیاری مهم نیست و این مستند هشداری در مورد فرصت‌هایی که این کریدور دارد می‌دهد؛ بحث گاز، رودخانه ارس و آب هم بود که ما بحران آب و گاز را حذف کردیم چرا که سخن را طولانی می‌کرد و برای مخاطب کشش نداشت.»
پیام مستند «رئیس»
او با اشاره به حرف مستند افزود: «پیام مستند «رئیس» واضح است؛ این که اردوغان به تنهایی و با توجه به شخصیت، منش و رفتارش تلاش می‌کند هر اتفاقی در منطقه می‌افتد را به نفع خود و منافع ملی ترکیه استفاده کند (کاری که ما در آن کند هستیم) و حتی در این مسیر همراهان و هم‌حزبی‌هایش را حذف می‌کند. البته که در این اثر نمی‌توانستیم واضح درک خودمان را بگوییم و گذر زمان می‌تواند گویای بهتری باشد. کارشناسان هم نمی‌توانستند شفاف سخن بگویند و شخصیت او را بر اساس عملکردها و رفتارهایش تحلیل می‌کنند که مدام از این شاخه به آن شاخه پریده است. البته نظرها و آرا نسبت به ایشان هم در میانه قرار دارد.»
غلو نکردیم و اضافه هم نگفتیم
محسن کسایی در جواب این که آیا از نتیجه مستند راضی هستید، گفت: «با توجه به شرایط تولید و مسائل دیگر، تا حدود زیادی اتفاقی که مد نظر بود افتاد و نتیجه‌ای که می‌خواستیم را گرفته‌ایم. این مهم است که دوستان صاحب‌نظر پس از تماشای این اثر بی‌طرفی ما را پسندیده‌اند و بازخورد خوبی دادند که چیزی که تولید کرده‌ایم موجب بحران و دردسر نیست که گفته شود در رسانه‌های ایران نظر منفی نسبت به اردوغان وجود دارد. ما غلو نکردیم و اضافه هم چیزی نگفتیم.»
مخاطبان عزیز می‌توانند برای مشاهده این اثر به صفحه اثر در سایت عصر مراجعه کنند و رایگان تماشا نمایند.
